Një analizë e fundit ka zbuluar një fenomen të shqetësueshëm në këshillat bashkiakë në Shqipëri: gratë shpesh heqin dorë nga posti për t'u lënë vendin burrave, duke u përballur me presion ekonomik dhe psikologjik. Kjo situatë është rezultat i një sistemi që përfshin lidhje familjare dhe fisnore, ku gratë inkuadrohen në lista për arsye ekonomike, për të ruajtur marrëveshje morale me anëtarë të familjes, ose për shkak të presionit nga punëdhënësit.
Sipas të dhënave, gjatë periudhës maj 2023 – dhjetor 2024, 286 dorëheqje janë regjistruar në këshillat bashkiakë, prej të cilave 78.67% janë dhënë nga gra. Dorëheqjet masive para marrjes së mandatit janë veçanërisht shqetësuese, duke u evidentuar në 10 këshilla, ndërsa shumica e dorëheqjeve u bënë nën presion dhe pa marrë mandat.
Gratë këto herë nuk janë vetëm kandidatë të ndryshëm; ato shpesh janë të rekrutuara pa asnjë eksperiencë politike dhe, për shumë prej tyre, kandidimi shikohet si një mundësi përpunësimi. Pjesa më e madhe e tyre, rreth 85%, janë vendosur në lista për të bërë favore për burrat e afërt në jetën e tyre.
Ndërsa në zgjedhjet e vitit 2023, listat respektonin kuotën gjinore 50/50, pas dorëheqjeve masive balanca ka degraduar në mënyrë të rëndë, me burrat që mbanin 89% të mandateve në këshillat bashkiakë. Mungesa e mbështetjes për gratë në politikë ilustron se si pushteti vazhdon të ushtrohet pa meritë, duke e lënë këtë problem në hije.
Ky fenomen tregon një nevojë për veprime të menjëhershme. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe institucionet e tjera të përfshira duhet të hartojnë një strategji për të parandalur kandidimet fiktive dhe dorëheqjet masive, duke nisur nga zgjedhjet e ardhshme lokale në vitin 2027. Kjo është një mundësi e domosdoshme për të garantuar një përfaqësim të barabartë dhe për të forcuar demokracinë në vend.
Dorëheqje masive të kandidateve—përpara marrjes së mandatit—u evidentuan në 10 këshilla bashkiake. Figura 1 paraqet këshillat bashkiake ku u evidentuan dorëheqje përpara marrjes së mandatit. Ngjyra më e errët korrespondon me numrin më të lartë të dorëheqjeve. Këshillat me numrin më të madh të dorëheqjeve të grave janë ato të Kukësit (43), Lezhës (35), dhe Kurbinit (22), të ndjekura nga këshillat e Sarandës (15), Pukës (14), Krujës (13), Hasit (11), Mirditës (9), Selenicës (8), dhe Belshit (3).
