Përplasja Trump-Musk sjell krizën më të madhe ndonjëherë në NASA

Shkruar nga: S H | Publikuar më: 08.06.2025, 18:33

Përplasja mes Donald Trump dhe Elon Musk për një projektligj të madh financiar ka shtuar pasigurinë mbi të ardhmen e buxhetit të NASA-s, e cila përballet me shkurtime drastike. Kjo situatë ka ngjallur shqetësim në komunitetin shkencor, pasi shumë misione të rëndësishme rrezikojnë të ndërpriten. NASA ka paraqitur kërkesën për buxhet në Kongres, ku thuhet se financimi për projektet shkencore do të përgjysmohet. Rreth 40 misione në zhvillim apo funksionim mund të ndalohen. Ndërkohë, Trump ka kërcënuar se do të tërheqë kontratat federale me SpaceX.

NASA mbështetet shumë tek raketat Falcon 9 të SpaceX për furnizimin e Stacionit Ndërkombëtar Hapësinor dhe ka plane të përdorë Starship për misione në Hënë dhe Mars. Por paqëndrueshmëria politike dhe tensionet mes Shtëpisë së Bardhë dhe Musk rrezikojnë këto plane. Dr. Simeon Barber thotë se vendimet e fundit të papritura kanë pasoja të rënda për programin hapësinor njerëzor. Ai thekson se eksplorimi hapësinor kërkon planifikim afatgjatë dhe bashkëpunim të ngushtë mes institucioneve. Pa këtë stabilitet, projektet madhore humbasin kuptimin dhe drejtimin.

Buxheti i ri propozon ulje në të gjithë sektorët, përveç misioneve drejt Marsit që kanë marrë shtesë fondesh. Kritikët thonë se NASA po shndërrohet në një agjenci me objektiva të ngushtë politikë. Një nga projektet më të shtrenjta, raketa SLS, do të dalë nga përdorimi për shkak të kostove të larta dhe vonesave. Alternativat si Starship e Blue Origin janë më të lira, por ende të pasigurta. Dështimet e fundit në provat testuese shtojnë frikën se zëvendësimet nuk janë gati.

Shumë shkencëtarë paralajmërojnë për pasoja të mëdha nëse 40 misione shkencore anulohen. Këto përfshijnë misione planetare dhe programe që monitorojnë ndryshimet klimatike nga hapësira. Humbja e tyre do të ndikonte negativisht jo vetëm në shkencën amerikane, por edhe në partneritetet ndërkombëtare. Misionet me ESA, si kthimi i mostrave nga Marsi dhe roveri Rosalind Franklin, janë gjithashtu në rrezik. Humbja e këtyre projekteve do të përfaqësonte një dëm të madh për eksplorimin hapësinor evropian.

Evropa mund të përfitojë në një farë mënyre duke u bërë më e pavarur në fushën hapësinore. Prof. Martin Sweeting thotë se kjo është një mundësi për Europën që të rishikojë qasjen e saj dhe të balancojë më mirë rolin në hapësirë. Por afatshkurtër, dëmi për bashkëpunimet me NASA-n është i konsiderueshëm. ESA rrezikon të humbasë aksesin në stacionet hapësinore dhe të përballet me mungesë mbështetjeje për projektet e ardhshme. Kjo do të ndikonte negativisht në ambiciet afatgjata të Evropës në hapësirë.

Programe të rëndësishme të vëzhgimit të Tokës janë gjithashtu në rrezik. Dr. Adam Baker i quan këto "kanarinat në minierë", pasi na paralajmërojnë për ndryshimet klimatike. Pa to, rrezikojmë të humbasim aftësinë për të parashikuar dhe trajtuar krizën klimatike. Edhe pse shumë republikanë po shprehin kundërshti ndaj këtyre shkurtimeve, ekziston frika për bllokim politik në Kongres. Nëse miratohet buxheti i reduktuar përkohësisht, mund të ketë pasoja të pakthyeshme për misionet hapësinore.

FACT CHECK: Synimi i JOQ Albania është t’i paraqesë lajmet në mënyrë të saktë dhe të drejtë. Nëse ju shikoni diçka që nuk shkon, jeni të lutur të na e raportoni këtu.
JOQ Sondazh
KLIKO PËR TË VOTUAR
Më të Lexuarat
Shkarkoni aplikacionin JOQ ALBANIA në platformat
Më të fundit