Shqipëria në rrezik: Ligje që hapin derën për enklava dhe shpërbërje kombëtare!

Në Shqipëri, debatet mbi identitetin kombëtar dhe njohjen e pakicave etnike kanë marrë një kthesë të re pas miratimit të dy vendimeve të Këshillit të Ministrave (VKM) më 26 dhjetor 2024. Këto vendime, kanë ngjallur polemika të ashpra dhe shqetësime të thella për ndikimin që mund të kenë në strukturën demografike dhe etnike të vendit.

Sipas këtyre rregulloreve, çdo shtetas shqiptar mund të vetëdeklarohet si pjesë e një pakice kombëtare, duke përfshirë minoritetin grek, nëse përmbush disa kritere të bazuara në lidhje gjuhësore, kulturore ose fetare me komunitetin përkatës. Ky ndryshim ka sjellë frikën se deklarimi i tillë mund të bëhet pa prova të forta të prejardhjes etnike, duke krijuar hapësirë për abuzime dhe manipulime.

Çfarë thonë ligjet dhe VKM-të?

1. Ligji nr. 96/2017, Neni 6 përcakton se çdo individ ka të drejtën e vetidentifikimit si pjesë e një pakice kombëtare, pa kërkesë për prova specifike për origjinën etnike.
2. VKM Nr. 845 kërkon vetëm një formular individual të vetëdeklarimit dhe disa dokumente mbështetëse që tregojnë lidhjen me karakteristika gjuhësore, kulturore ose fetare të pakicës.
3. VKM Nr. 844 garanton të drejta të veçanta për përdorimin e gjuhës së pakicës në zonat ku përbërja e saj demografike kalon 20%.

Çështjet që ngjallin shqetësim:

Kritikët argumentojnë se këto dispozita krijojnë një terren të rrezikshëm për formimin e "enklavave etnike" brenda Shqipërisë. Ata paralajmërojnë se:

• Çdo shqiptar mund të vetëdeklarohet si grek duke pretenduar lidhje kulturore ose fetare minimale, si njohja e muzikës greke apo përkatësia në besimin ortodoks.
• Nëse emigrantët nga vende të tjera si Bangladeshi ose Afganistani vendosen në grupe të mëdha, mund të konsiderohen si pakica kombëtare, duke fituar të drejta shtesë.
• Politikat e reja mund të çojnë drejt ndarjes etnike dhe kulturore të zonave të ndryshme të vendit, duke krijuar tensione dhe duke rrezikuar unitetin kombëtar.

Një çështje delikate për diskutim

Këto zhvillime kanë ndodhur pas bisedimeve midis përfaqësuesve të qeverisë shqiptare dhe greke, duke përfshirë negociata të kryera nga Endri Fuga për llogari të Ramës. Gazeta greke Ekathimerini raportoi se këto ndryshime ligjore janë produkt i një presioni të jashtëm, duke ngritur pyetje mbi ndikimin e huaj në politikat kombëtare të Shqipërisë.

A duhet të veprojmë?

Shumë qytetarë dhe analistë ngrenë alarmin për domosdoshmërinë e protestave kundër këtyre politikave, të cilat ata i konsiderojnë si një kërcënim për sovranitetin dhe strukturën etnike të Shqipërisë. Çështje të tjera që kërkojnë vëmendje përfshijnë:

• Ndikimin e ardhjes së emigrantëve të huaj dhe vendosjen e tyre në Shqipëri.
• Nevojën për të ruajtur identitetin dhe strukturën kombëtare të vendit.
• Transparencën dhe debatet publike për ndryshime të tilla të rëndësishme ligjore.

Shqipëria po përballet me sfida të mëdha që kërkojnë vëmendje dhe ndërgjegjësim të gjerë. A është koha për të reaguar?