Gjatë vitit 2024, nga 51 grupet e mallrave dhe shërbimeve që përdoren për matjen e inflacionit mesatar, në 34 prej tyre çmimet u rritën më shumë se mesatarja. Sipas INSTAT, inflacioni mesatar vjetor ishte 2.2%, por një pjesë e konsiderueshme e produkteve të shportës së konsumit e tejkaloi këtë nivel.
Produktet me rritjen më të lartë të çmimeve përfshinin zarzavatet, të cilat u shtrenjtuan me 6.2%, pasuar nga kondicionerët me një rritje prej 5.4% dhe akomodimi në hotele me 5.2%. Gjithashtu, çmimet e veshjeve për fëmijë u rritën me 5.1%, ndërsa mallrat dhe shërbimet për shtëpinë, si mobiliet dhe pajisjet elektro-shtëpiake, shënuan një rritje nga 2.5% deri në 4.8%. Tarifat e ujit, të cilat janë të rregulluara nga Enti Rregullator i Ujit, gjithashtu u rritën më shumë se inflacioni mesatar, sipas Monitor.
Analiza e detajuar tregon se grupet që ndikuan më shumë në rritjen e inflacionit ishin ushqimet dhe mallrat për shtëpinë. Rreth 60% e inflacionit u shkaktua nga rritja e çmimeve të ushqimeve. Ushqimet dhe pijet joalkoolike përbënin 40% të shpenzimeve mujore të familjeve shqiptare në vitin 2023, duke e bërë Shqipërinë vendin me peshën më të lartë të ushqimeve në buxhetin e familjeve në Europë. Ky tregues reflekton nivelin e lartë të varfërisë relative në vend.
Nga ana tjetër, gjatë vitit të kaluar, rënia e çmimeve u regjistrua në 6 grupe mallrash dhe shërbimesh. Grupet që shënuan uljen më të madhe ishin “vajrat dhe yndyrat” me -2.7%, si pasojë e bazës së lartë të çmimeve gjatë viteve 2022-2023, pas krizës së shkaktuar nga lufta në Ukrainë. Rënie u regjistrua edhe për çmimet e mjeteve të transportit (-2.4%), pajisjet audiovizive (-2.4%), shërbimet për mjetet e transportit (-2.1%) dhe frutat (-0.9%). Në përgjithësi, çmimet e frutave janë të ndjeshme ndaj kushteve të prodhimit vendas dhe shpesh varen nga importet, veçanërisht në rastet e thatësirave ose ngricave, siç ndodhi në vitin 2023.
Përveç këtyre, 9 grupe të tjera mallrash dhe shërbimesh, përfshirë këpucët për fëmijë, ujin mineral, kafenë, pijet joalkoolike, bukën dhe lavastoviljet, patën rritje më të ulët se inflacioni mesatar prej 2.2% gjatë vitit 2024.
Këto të dhëna tregojnë se shporta e konsumit në Shqipëri mbetet kryesisht e përqendruar te ushqimet dhe shërbimet bazë për shtëpinë, duke reflektuar sfidat ekonomike të familjeve shqiptare dhe ndikimin e fortë të rritjes së çmimeve të produkteve të përditshme në buxhetin familjar.
