Më 29 dhjetor 2024, një avion Boeing 737-800 i kompanisë Jeju Air, që po udhëtonte nga Bangkoku për në Muan, Koreja e Jugut, pësoi një aksident tragjik gjatë uljes. Përplasja rezultoi me 179 viktima dhe dy të plagosur. Hetimet paraprake sugjerojnë se shkaku kryesor mund të ketë qenë një “bird strike” – përplasja e një grupi shpendësh me një nga motorët e avionit.
Përplasjet mes shpendëve dhe aeroplanëve janë një sfidë e kahershme në aviacion, duke qenë se këto incidente ndodhin shpesh gjatë ngritjes dhe uljes – fazat më kritike të fluturimit – kryesisht në afërsi të aeroporteve.
Sipas një raporti të ENAC (Enti Kombëtar për Aviacionin Civil), shpendët zakonisht fluturojnë nën lartësinë 152 metra kur nuk janë në migrim aktiv. Në vitet e fundit, ky fenomen është bërë më i shpeshtë për shkak të rritjes së trafikut ajror dhe shtimit të popullatës së disa llojeve të shpendëve. Për shembull, në Itali, numri i përplasjeve u rrit nga 348 raste në vitin 2002 në 1,084 raste në vitin 2014, ndërsa popullata e disa shpendëve është më shumë se dyfishuar që nga vitet 1980.
Ndër shpendët që paraqesin rrezikun më të madh janë ocat kanadeze (Branta canadensis), të cilat janë përshtatur për të jetuar pranë aeroporteve. Po ashtu, fenikotë dhe madje edhe kafshët tokësore si lepujt mund të afrohen pranë pistave dhe motorëve, duke krijuar rreziqe të mëdha.
Edhe pse avionët janë projektuar për të përballuar këto incidente, një përplasje me një shpend në shpejtësi të lartë mund të shkaktojë dëme të mëdha. Për shembull, një përplasje me një shpend 5 kg në një shpejtësi prej 240 km/h është ekuivalente me forcën e një goditjeje prej gjysmë toni nga një lartësi prej 3 metrash.
Në shumicën e rasteve, shpendët pësojnë dëmtime fatale, veçanërisht kur thithen nga motorët e avionit. Megjithatë, përplasja me një grup shpendësh mund të shkaktojë dëmtime serioze në motorë, duke rrezikuar humbjen e fuqisë dhe sigurinë e fluturimit.
Për të zvogëluar rrezikun, aeroportet po përdorin teknologji dhe praktika të avancuara për menaxhimin e faunës, përfshirë radarë të specializuar dhe trajnim të stafit për të larguar shpendët nga pistat. Megjithatë, siç dëshmon edhe rasti i Boeing 737-800, fenomeni i "bird strike" mbetet një kërcënim serioz që kërkon vëmendje të vazhdueshme.
