Rruga e Shqipërisë për t'u anëtarësuar në BE do të shkëputet nga ajo e Maqedonisë së Veriut, ndërsa grupet e para të negociatave pritet të hapen zyrtarisht më 15 tetor, sipas një vendimi unanim të ambasadorëve të vendeve anëtare të Bashkimit Evropian më 25 shtator.
Procesi i anëtarësimit të këtyre dy vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE ka filluar me negociatat që u hapën zyrtarisht në verën e vitit 2022. Megjithatë, për shkak të mosmarrëveshjeve midis Shkupit dhe Bullgarisë, hapja e kapitujve është vonuar pa fund.
Tani, Shqipëria pritet të bëjë një hap të rëndësishëm në mes të tetorit gjatë konferencës ndërqeveritare për hapjen e “Cluster 1 – Fundamentals”, e cila përfshin kapituj si Prokurimi, Statistikat, Gjyqësori, të drejtat themelore, drejtësia, liria dhe siguria, si dhe kontrollin financiar.
Ky është një zhvillim pozitiv për Shqipërinë në përpjekjet e saj për t'u avancuar në rrugën e BE-së, por paraqet një pengesë për Maqedoninë e Veriut, e cila përsëri dështon të realizojë një hap të rëndësishëm drejt anëtarësimit.
Pas një periudhe të gjatë zhgënjimi, Bullgaria dhe Maqedonia e Veriut ranë dakord nën presidencën franceze të BE-së në korrik 2022 për të ndryshuar kushtetutën e Maqedonisë dhe për të përfshirë pakicën bullgare, si dhe pakicat e tjera të njohura. Kjo do të lejonte heqjen e vetos nga Sofja dhe do të përmirësonte procesin e negociatave për Shkupin.
Megjithatë, kjo marrëveshje nuk është zbatuar për shkak të mungesës së vullnetit politik në Maqedoninë e Veriut, duke bërë që të dy vendet të hasin pengesa në procesin e pranimit. Aktualisht, rreth 100.000 qytetarë maqedonas kanë marrë nënshtetësinë bullgare, duke vërtetuar lidhjet e tyre me Bullgarinë.
Pas fitores së partisë nacionaliste VMRO-DPMNE në zgjedhjet e majit të kaluar, qeveria e re e Hristijan Mickoski ka shprehur dëshirën për të rinegociojë “kompromisin francez”. Sidoqoftë, BE-ja e ka refuzuar këtë qëndrim dhe ka paralajmëruar se hapi tjetër do të jetë ndarja e Maqedonisë së Veriut nga Shqipëria, duke i dhënë mundësinë Tiranës për të avancuar.
Pas zgjedhjeve, Maqedonia e Veriut përballi sfida me fqinjët e saj grekë dhe bullgarë. Presidentja e re, Gordana Siljanovska-Davkova, shkaktoi tensione me Greqinë duke mos përdorur emrin kushtetues “Maqedonia e Veriut” gjatë fjalimit të saj të inaugurimit. Maqedonia e Veriut kishte shtuar “Veriu” në emrin e saj në vitin 2018 për të zgjidhur një mosmarrëveshje të gjatë me Greqinë.
Së fundmi, qeveria e Mickoski ka provokuar tensione me Sofjen, duke akuzuar se flamuri i Maqedonisë së Veriut nuk u vu në valë gjatë një vizite të Siljanovska-Davkova në Sofje, e cila ishte një ngjarje jozyrtare. Kjo situatë po dëmton marrëdhëniet dhe presidenti bullgar ka lënë të kuptohet se skandali është organizuar nga forca të caktuara që nuk dëshirojnë integrimin e Maqedonisë së Veriut në BE.
