Pensione familjare nga Italia, ekspertja: Ja si të përfitoni kur jetoni në Shqipëri

Italia është një prej shteteve ku emigrantët shqiptarë zënë një pjesë të konsiderueshme që nga vitet 90-të, kur ishte edhe bumi i madh i ikjes masive të shqiptarëve.

Megjithatë shumë emigrantë kryejnë punë të vështira në shtetin fqinj, çka i bën ata të jenë të ekspozuar ndaj rrezikut për aksidente, sëmundje apo edhe humbje jete.

Në të gjitha rastet kur i ndjeri humb jetën në krye të detyrës, familjarët kanë të drejtë të përfitojnë pension familjar pas plotësimit të kritereve e dokumentacionit të përcaktuar edhe në momentin që jetojnë në Shqipëri.

Beskida Aliaj, drejtuese e patronatit “INAS Albania” është shprehur për “Gazetën Shqiptare”:

Pensionin familjar kanë të drejtë ta përfitojnë familjarët e të ndjerit edhe në rastet kur ata ndodhen në Shqipëri. Pra, funksionon po njësoj si për pensionet e pleqërisë që emigrantët shqiptarë mund të marrin nga Italia, edhe në momentin që kthehen në vendin e origjinës. Pagesa e pensionit mund të tërhiqet në bankë.”

Ndërkohë, një tjetër kategori që ka të drejtë të marrë pension familjar janë edhe të miturit e të ndjerit, por në rast se ata kanë mbushur mbi 18 vjeç, u takon pagesa vetëm në rast se janë studentë (deri në 26 vjeç kur janë në universitet), ose kur rezultojnë në këtë kohë të paaftë për të zhvilluar çfarëdo aktiviteti pune dhe janë në ngarkim të të ndjerit.

Edhe prindërit (në mungesë të gruas dhe fëmijëve), në rast se janë mbi moshën 65 vjeç nga data e vdekjes së punonjësit, që janë në ngarkim të tij dhe nuk marrim ndonjë pension tjetër direkt apo indirekt, u lind e drejta për të marrë pension familjar. Ndërkaq, këtë lloj përfitimi e marrin edhe vëllezërit dhe motrat (në mungesë të gruas, fëmijëve dhe prindërve), që ishin në ngarkim të të ndjerit, të paaftë, të pamartuar dhe jo mbajtës të ndonjë pensioni (direkt apo indirekt).

Aliaj shton:

Pension familjar kanë të drejtë të marrin edhe nipërit minorenë që jetojnë në ngarkim të gjyshërve, edhe pse jo formalisht janë në ngarkim të tyre, për sa kohë që është përcaktuar që prindërit janë në pamundësi ta mbajnë ata. Në rast se punonjësi që ka humbur jetën ishte mbajtës i një pensioni, e drejta për familjarët e të ndjerit ekziston gjithnjë; në rast se ka vdekur kur ende punonte, të drejtën për pension indirekt e përfiton vetëm në rast se do të ketë të paktën 15 vite me kontribute në të gjithë aktivitetin e punës së tij, ose 5 vite me kontribute në total, nga të cilat 3 vite të derdhura në pesë vitet e fundit para humbjes së jetës.”

Ndërkohë në mungesë të kërkesave për pension indirekt, paguhet një grant nga puna, që quhet grant i vdekjes në sistemin retributiv (ma paga), ose të përzier në prezencë të 1 viti me kontribute në 5 vitet precedente të vdekjes. Ky grant i takon gruas, ose në mungesë të saj fëmijëve. Më tej ekspertja thekson se aplikimi duhet bërë brenda një viti nga humbja e jetës së të ndjerit. Në sistemin kontributiv, pavarësisht nga shuma e kontributeve të kredituar, në qoftë se familjarët e të ndjerit nuk kanë të drejtë në të ardhura nga INAIL-it si rezultat i vdekjes së personit, krijohen kushtet e të ardhurave të përcaktuara për pagesë.

Si përllogaritet shuma e pensionit? Beskida Aliaj thotë:

Respektivisht bashkëshortët përfitojnë 60% të kësaj mase, fëmija i vetëm ka të drejtën me 70%, ndërsa secili fëmijë do të ketë të drejtën e 20% (në rast se edhe gruaja e fitonkëtë të drejtë). Ndërsa në rastet kur kjo e fundit e humb të drejtën e përfitimit, fëmijët mund të marrin 40% të pensionit të të ndjerit, ndërsa 15% do të shkojë për prindërit ose vëllezërit e motrat. Shuma në përqindje nuk mund të jetë më e lartë se 100% e pensionit që i takonte personit që humbi jetën. Pensionet e llogaritura në këtë mënyrë, që nga 17 gushti i 1995-ës, janë reduktuar në prani të të ardhurave të familjarëve të të ndjerit me përqindje më të lartë të përcaktuar për çdo vit: reduktimi për këtë arsye mund të jetë 25%, 40% apo 50%. Reduktimi nuk aplikohet kur janë prezentë fëmijë minorenë, ose madhorë të paaftë, ose studentë.”