Në mars të këtij viti, "Europa Nostra", e përzgjodhi Teatrin Kombëtar si një nga 7 objektet më të rrezikuara në Europë.
Por megjithë këtë, qeveria shqiptare e çoi deri në fund planin e saj për ta shembur.
Përfaqësues të "Europa Nostra" e quajtën diçka të paprecedentë veprimin e qeverisë shqiptare.
Ata bënë një karahasim të Ramës me presidentin turk Erdogan, ku thanë se të dy injorojnë protestat, peticionet dhe argumentet e shoqërisë dhe artistëve.
Deklarata e plotë:
Deri më sot dhe përpara shkatërrimit të dhunshëm dhe brutal të Teatrit Kombëtar të Shqipërisë në Tiranë, asnjë nga 36 objektet e trashëgimisë të përzgjedhura për ‘7 vendndodhjet më të rrezikuara’, që prej 2013-ës nuk është shkatërruar. Hasankeyf mund të krahasohet me rastin e Teatrit Kombëtar, sepse qyteti u zhyt nën ujë për shkak të ndërtimit të një dige në lumin Tigër.Një pjesë e qytetit historik tashmë është i përmbytur, me përjashtim të shumë pak monumenteve që u zhvendosën. Shkatërrimi i Teatrit na kapi të gjithëve në befasi. ‘Europa Nostra’ e ka mbështetur këtë kauzë që prej 2018- ës dhe ka përcjellë shqetësimet për prishjen e planifikuar të këtij Teatri tek autoritetet më të larta të Shqipërisë. Ne po ashtu kemi mbështetur aktivitetet e Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit, një shembull i manifestimit të shoqërisë civile dhe rezistencës për të mbrojtur trashëgiminë tonë të përbashkët kulturore”.
“XHEVAHIRI I NJERËZIMIT” NËN UJË, 80 MIJË BANORË TË ZHVENDOSUR
Ishte konsideruar si “xhevahiri i njerëzimit” dhe vetë shteti turk, në vitin 1981 e pat shpallur si zonë të mbrojtur natyrore. Mirëpo, sot Hasankeyf, qyteti antik i gjendur në provincën Batman, në juglindje të vendit, nuk ekziston më. UNESCO do ta kishte përfshirë në listën e vendeve të mbrojtura, por kërkesa duhet të vinte nga Ministria turke e Kulturës dhe Presidenti Erdogan as që bëhej fjalë ta lejonte një hap të tillë, pasi kishte synime të tjera.
Qyteti tanimë është përmbytur pothuajse plotësisht (kanë shpëtuar vetëm disa monumente që janë zhvendosur dhe ato banesa që gjendeshin në lartësi të mëdha) dhe shkak është bërë ndërtimi i digës në qytetin Ilisu përgjatë lumit Tigër, afro 40 km larg nga Hasankeyf. Zanafilla e këtij projekti daton që në vitet 1950, por ndërtimi nisi në 2006. Diga sot ushqen një hidrocentral elektrik, në gjendje për të furnizuar deri në 1200 megaëat fuqi elektrike, por si pasojë e ndërtimit të saj u zhduk jo vetëm Hasankeyf, por edhe shumë zona përreth.
Ujërat përfshinë gjithashtu rreth 200 fshatra kurde dhe 80 mijë banorëve u është dashur të zhvendosen nga toka ku ata jetuan për mijëra vjet me radhë. Ndërkohë që qeveria turke ndërtoi një “Hasankeyf të ri” për 700 mijë familje, rreth 3 km larg nga qyteti i vjetër.
Siç shkruajnë mediat e huaja, efektet anësore të ndërtimit të digës përfshinë edhe tharjen e kënetave në Irakun Jugor. Një nismë e tillë në këtë zonë, që edhe më herët ishte prekur rëndë nga ndryshimet klimatike dhe thatësira, konsiderohet nga ekspertët si katastrofë mjedisore.
