Bizneset në të gjithë sektorët pohojnë se mungesa e punonjësve është problem serioz, për zgjidhjen e të cilit nuk kanë përvojë dhe as mjete. Ekonomia shqiptare, kurrë më parë, nuk është përballur me këtë fenomen.
Qeveria e konsideron emigrimin si një fenomen normal dhe, nga ana tjetër, nuk i ka bërë më të lehta procedurat për sjelljen e punonjësve të huaj në mënyrë të organizuar. Disa biznese e kishin konsideruar si një mjet zëvendësimin e punonjësve shqiptarë me të huaj, por procesi është i vështirë dhe me kosto dhe aktualisht nuk i plotësojnë emergjencat e momentit.
Sipas Monitor, një rrugë emigrimi me gomone drejt Britanisë këtë vit ka zbrazur vendin me shpejtësi.
Në dhjetëvjeçarin e fundit, popullsia në moshë pune ka përfshirë rreth dy të tretat e së gjithë popullsisë së vendit. Në forcën e punës janë përfshirë 63.6% të popullsisë në moshë pune, rreth 1.3 milionë individë, ndërsa pjesa e mbetur përbën popullsinë ekonomikisht joaktive.
Në vitin 2015, për herë të parë që nga përfshirja e vendit tonë në ekonominë e tregut të lirë, popullsia në moshë pune kapi shifrën 2 milionë. Viti 2018 shënoi frenimin e trendit rritës prej mesatarisht 0.4% në vit, që e karakterizoi këtë tregues nga viti 2009.
Rënia e popullsisë nën 34 vjeç po shënon edhe rënien totale të forcës së punës në vend. Sipas projeksioneve të reja të popullsisë 2019 – 2031, për tre nënndarje të grupmoshës së të rinjve, për vitet 2018-2021, sipas të dhënave të mbledhura dhe projeksioneve të INSTAT, shihet qartë që prurjet e moshave 15-19 dhe 20-24 vjeç paraqesin rënie të dukshme në vijim.
Në fillim të vitit 2022, të dhënat zyrtare mbi popullsinë tregojnë se në grupmoshën 15-29 vjeç pati tkurrje me 27,707 persona vetëm në një vit.
Vitin e kaluar, vendi ynë për herë të parë shënoi shtesë natyre negative, ku vdekjet ishin më të shumta se lindjet, duke e bërë të parikuperueshme humbjen e popullsisë.
Oferta dhe kërkesa për punë e zhbalancuar
Sipas të dhënave të AKPA, në fund të vitit 2021, në Zyrat e Punës rezultojnë të regjistruara 46,544 biznese, prej tyre 2,635 subjekte ose 6% janë regjistruar për herë të parë gjatë vitit 2021. Nga të dhënat e regjistrit të subjekteve të regjistruar si punëdhënës, rezulton se rreth 73% e punëdhënësve janë subjekte me 1 – 5 të punësuar dhe 22% me 6 – 50 të punësuar.
Sipas të dhënave të burimeve administrative, në fund të vitit 2021 rezultonin të regjistruar pranë Zyrave të Punësimit 70,646 Punëkërkues të Papunë nga 92,326 në fund të vitit 2020.
Ndërsa gjatë vitit 2021, janë shpallur 24,965 vende të lira pune në zyrat e punësimit, prej tyre 63% janë siguruar nga vizitat e specialistëve në subjekte, 22% nga vetë raportimet e subjekteve dhe 15% e vendeve të lira janë siguruar në mënyra të tjera. Gjithashtu, prej totalit të vendeve të lira shpallura, 19,244 vende të lira ose 77% e totalit janë poste të reja dhe 5,721, ose 23% e totalit, janë zëvendësime.
Mospërputhja e ofertës dhe kërkesës për punë është e gjithanshme sipas të dhënave nga AKPA. Numri i ofertave për punë mbulon vetëm 29% të numrit të punëkërkuesve të papunë të regjistruar në të gjitha ZP, por nëse në qarqet Tiranë dhe Durrës, kjo shifër shkon përkatësisht 48% dhe 51%, në qarqet Kukës dhe Dibër varion nga 6-12% të totalit të punëkërkuesve të papunë të regjistruar.
