Ngjarjet dinamike në tregjet europiane në gjysmën e parë të vitit 2022, goditën euron duke e pozicionuar atë në në raportin 1:1 me dollarin. Inflacioni dhe hezitimi i Bankës Europiane për të rritur normat bazë të interesit, dobësuan më tej euron kundrejt monedhave të tjerë, përfshirë atë shqiptare. Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Gent Sejko, e përmendi dobësimin e euros si faktor të rëndësishëm në mbajtjen e inflacionit vendas në rendin e njëshifror ndryshe nga vendet e rajonit dhe BE-së. Në takimin e fundit që pati me homologun austriak, guvernatori i tha medias se “Përballë faktorëve lokalë, pak më larg tregut të gjerë të euros, mbiçmimi i lekut ka ndodhur për tre arsye kryesore- rritja e eksporteve, rritja e investimeve të huaja direkte dhe turizmi.”
Sipas Monitor, në gjashtëmujorin e parë 2022, eksportet arritën vlerën e 2.2 mld euro, me rritje 43% në raport vjetor ose rreth 700 mln euro. Si efekt, rritja e eksporteve në vlerë, forcon monedhën vendase dhe e bën atë më rezistente ndaj presionit të monedhave të importit, në këtë rast euro. Investimet e Huaja Direkte (IHD-të), për të njëjtën periudhë raportohen në vlerën e 10.3 mld eurove totali, me rritje 787 mln euro.
Nga ky zë në një 1 –vit fluksi i euros është shtuar me 16%.
Për të njëjtën periudhë, turizmi, solli në ekonominë shqiptare, 277 mln euro, me rritje 17.2% në raport vjetor, duke kapur vlerën e 1.1 mld eurove në total. Zyrtarisht, sipas treguesve të përmendur nga vetë drejtuesi i bankës qendrore, për periudhën janar-qershor, në Shqipëri kanë hyrë pothuajse 1.8 mld euro më shumë, se e njëjta periudhë e një viti më parë.
Por a mjafton kaq euro shtesë në treg për të mbajtur këtë kurs të këmbimit të lekut apo një tjetër burim ilegal është kthyer në furnitor me peshë?! Për të njëjtën periudhë, por pa përfshirë maj-qershor (shifrat publike deri në prill), jashtë sistemit bankar në vend janë 3.2 mld euro, rreth 1.4 mld euro më shumë se ato të ardhura nga faktorët që sipas BSH-së, kanë mbiçmuar monedhën lek.
Deri në qershor 2022, Banka e Shqipërisë ka ndërhyrë katër herë në tregun valutor duke blerë në total, 47.3 mln euro.
Më herët për të njëjtën çështje, Guvernatori Sejko, ka përmendur se si faktor në mbiçmimin e lekut edhe euron informale. Në vitin 2018, ai do të thoshte se në vend qarkullojnë 4.3 mld euro, përfshirë atë informale, por duke thënë se nuk ka shifra të tjera që ndajnë tregun.
